دسته بندی ها: کبد و کیسه صفرا

10 فروردین 1403 توسط دکتر منصوره فریدنیا 0 دیدگاه

سیروزکبدی چیست و علائم آن کدامست؟



سیروز کبدی، یکی از بیماری‌های شدید کبدی است که به دلیل تحریک کننده‌های مختلف، پارانشیم بافت کبد رابطور غیر قابل برگشت تحت تأثیر قرار می‌دهد. سیروز کبدی یک بیماری قابل توجه در سطح جهانی است که اغلب به علت کبد چرب و مصرف طولانی مدت الکل و ویروسی (هپاتیت بی و سی) و التهاب کبد(بیماری خود ایمنی کبد) ایجاد می‌شود.
مشکلات مرتبط با سیروز کبدی بسته به شدت بیماری، ممکن است شامل خستگی، تنگی نفس، تشنج، مشکلات گوارشی و افزایش در اندازه شکم باشد. این بیماری غیرقابل درمان است و می‌توان با کاهش عوامل تحریکی و مراقبت‌های پالیاتیو آن را مدیریت کرد. در حالی که سیروز کبدی غیرقابل درمان است، با مدیریت شدید عوامل تحریکی و مراقبت‌های پالیاتیو می‌توان به کنترل آن کمک کرد. در موارد شدیدتر، پیوند کبدی نیز ممکن است مورد نیاز باشد. افرادی که به شدت بیمار هستند ممکن است به پیوند کبدی نیاز داشته باشند.

با توجه به بیماری پیشرفته کبدی، تأکید بر شناخت دقیق این بیماری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

علائم سیروز کبدی

علائم سیروز کبدی” – حالتی است که با افزایش تدریجی تلفات سلول‌های کبدی در طی زمان رخ می‌دهد. برخی از علائم این حالت شامل خستگی، تب، افزایش وزن، تورم شکم و پاهاو مشکلات در گوارش مثل خونریزی همچنین زردی هستند. 

آسيت(آب آوردن شکم) چیست؟ 

آسیت (Ascites) به معنای جمع شدن مايع اضافی در شكم و ورم شكم است.

تشخيص آسيت با ماتيته (DULLNESS) جابجا شونده در دق (معاينه بالينی) و سونوگرافی قابل انجام است. از نظر بالينی وقتی آسيت قابل تشخيص است که حجم مايع بيش از 500 سی سی باشد.

علت های ابتلای آسیت

  • آسيت میتواند فرم پيشرفته ورم اندام ها به دنبال بيماری نارسايی قلبی باشد. يعنی وقتی نارسايی قلبی به درجات خيلی شديد میرسد، ورم پاها از مچ به ساق و از ساق به ران و در نهايت به شكم گسترش می يابد.
  •  در مورد بيماری های كليه كه يكی از آنها دفع شديد پروتئين از كليه هاست نيز در صورت وخامت میتواند بيماری آسيت ايجاد شود.
  •  اما عامل اصلی آسيت، سيروز كبدی (آسيب ساختمان و عملكرد كبدی) است.
  • علت ديگر آسيت میتواند انواع سرطان های داخل شكم مثل سرطان معده، سرطان كبد و سرطان روده بزرگ باشد، كه البته شيوع كمتری نسبت به سيروز کبدی دارند، ولی به عنوان اولين تظاهر اين بيماری ها اهميت دارند.
  •  کمبود پروتئين و آلبومين و سوء تغذيه
  •  کم کاری تيروئيد
  •  خونريزی داخل شکمی ناشی از ضربه به احشا داخلی شکم.
  • پريتونيت يا التهاب يا عفونت داخل شکم به دليل پارگی احشا داخل شکم.

سنگ کیسه صفرا چیست و علائم آن کدامست؟

سنگ کیسه صفرا چیست و علائم آن کدامست؟
سنگ کیسه صفرا(کوله لیتیاز) یعنی تشکیل سنگ در داخل کیسه صفرا. کیسه صفرا عضوی در بخش تحتانی کبد است که صفرای ترشح شده از کبد در آن تجمع یافته هنگام نیاز از طریق مجرای صفراوی مشترک (CBD) به روده کوچک ریخته می‌شود.
سنگ کیسه صفرا بسیاری اوقات هیچ علامتی ندارد که به درمان نیز نیاز ندارد.
سنگ کیسه صفرای علامت دار ممکن است موجب کوله‌سیستیت مزمن شود.
علائم بیماری به صورت کولیک صفراوی (درد مزمن به مدت ساعت‌ها در ربع فوقانی راست شکم که به پشت و شانه راست انتشار دارد) گاه همراه با تهوع و استفراغ است. گاهی درد به دنبال مصرف غذای چرب می‌باشد. ممکن است بیماری سال‌ها علائم سنگ کیسه صفرا را داشته باشد ولی وارد مرحله حادنشود.
محل درد سنگ صفرا 
سنگ کیسه صفرا در چه افراد ی بیشتر دیده می‌شود؟
خانم‌های میانسال (۵۰–۴۰ ساله)،
مصرف قرص‌های ضد حاملگی و استروژن،
چاقی، کاهش وزن سریع،دیابت یا سیروز،رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر،سابقه خانوادگی بیماری کیسه صفرا.
تشخیص سنگ صفراوی:
سونوگرافی شکم (کبد و کیسه صفراومجاری صفراوی )ونیز کولانژیوگرافی آندوسکوپیک پس رونده (ERCP) گاه در تشخیص مفید است.
درمان سنگ صفراوی:
کله سیستکتومی (برداشتن کیسه صفرا) معمولاً درمان انتخابی سنگ کیسه صفرا می‌باشد.
انواع درمان جراحی سنگ صفرا
کله سیستکتومی با لاپاروسکوپ امروزه بهتر از کله سیستکتومی با جراحی باز است
البته سایر روشها مانند مصرف اورسودوکسی کولیک برای حل کردن سنگ‌های صفراوی نیز ممکن است. باید این دارو به مدت دو سال مصرف شود و در برخی بیماران (به خصوص سنگ‌های کوچک کلسترولی)مؤثر می‌باشد.
در این بیماران همچنین رژیم کم چربی و مسکن تجویز می‌شود.
از درمانهای جدید سنگ کیسه صفرا در موارد غیر حاد تزریق مواد حلال از طریق پوست به کیسه صفرا و
نیز شکستن سنگ‌ها به کمک شوک امواج ارسالی از خارج از بدن (E.S.W)است.
در کوله سیستیت حاد درمان انتخابی جراحی فوری است.

کبد چرب چیست؟

کبد چرب (Fatty Liver) در پزشکی حالتی برگشت‌پذیر از تجمع واکوئول‌های چربی در سلول‌های کبدی است که با التهاب کبد مشخص می‌شود.
این حالت ممکن است در افرادی که الکل مصرف می‌کنند ایجاد شود. ولی در ایران این بیماری علل دیگر دارد و «کبد چرب غیرالکلی» نامیده می‌شود. فرم غیرالکلی این بیماری در تعدادی از اختلالات بالینی مانند دیابت، چاقی و سوء تغذیه رخ می‌دهد.
وجود چربی در کبد طبیعی است. اما اگر این میزان از چربی بیش از ۵ تا ۱۰ درصد وزن کل کبد شود، فرد به بیماری کبد چرب دچار شده است.

تشخیص کبد چرب

با آزمایش آنزبمهای کبدی در خون که باعث افزایش آنزبمها میشود و انجام سونو گرافی کبد که درجه بندی کبد چرب مشخص میشود از درجه 1تا 3.یا گرید خفیف ،متوسط،شدید.در مراحل پیشرفته تر انجام فیبرو اسکن درجه فیبروز و تخریب بافت کبدی را نشان میدهد .در موارد نادر نیاز به انجام بیوپسی از کبد است.

این بیماری نشانه ی خاصی ندارد .اما بعد از رعایت نکردن و پیشروی این بیماری در کبد باعث سوءهاضمه شده ،خستگی و کسل بودن.در نهایت منجر به سیروز کبدی وحتی مرگ انسان می شود.

علل ایجاد کبد چرب

علت اصلی بروز کبد چرب ناشناخته‌ است. ولی تعدادی از اختلالات بالینی معین به عنوان علل زمینه‌ای شناخته شده‌اند. هفتاد درصد بیماران مبتلا به کبد چرب چاق هستند. دیابت و بالا بودن چربی‌های خون نیز از علل زمینه‌ای آن می باشند. عوامل مختلفی که باعث تغییر متابولیسم در بدن می‌شوند. شامل کاهش ناگهانی وزن، سوء تغذیه، تغذیه وریدی و گرسنگی طولانی مدت .مانند گرفتن روزه نیز ممکن است باعث کبد چرب شوند.

انجام بعضی از جراحی‌های شکم شامل برداشتن کیسه صفرا. برداشتن قسمتی از روده یا معده، جراحی روی لوزالمعده .مصرف بعضی از داروهای خاص نیز از علل زمینه ساز کبد چرب هستند .شامل هورمون استروژن، کورتون (استروئیدها، آمیودارون، تاموکسی فن، والپروات سدیم).

در کودکان اختلالات مادر زادی شامل سوء جذب چربی‌ها، سیستیک فیبروزیس و بیماری ویلسون با کبد چرب همراه هستند.

درمان کبد چرب

Fatty Liver Treatment

بر اساس علت ایجاد بیماری متفاوت است. در کل هر درمانی که باعث افزایش سوخت و ساز چربی های بدن و کبد شود موثر است، شامل ورزش و پیاده روی, پرهیز غذایی، استفاده از غذاهای کم کالری  و چربی سوز و نهایتا درمان دارویی، که همه این روش ها باید باعث کاهش وزن و تنظیم بی ام آی بیمار شود.
در صورتی که کبد چرب درمان نشود و پیشرفت نماید نهایتا باعث نارسایی کبد یا سیروز کبدی می شود.